MC. កសិករចិញ្ចឹមមាន់ស្រែ រយៈពេលជាង១០ឆ្នាំរស់នៅស្រុកសូទ្រនិគម ខេត្តសៀមរាប ចែករំលែកបទពិសោធន៍ នៃការចិញ្ចឹមមាន់បែបធម្មជាតិ តាមរយៈការឱ្យចំណី និងផ្តល់ទឹកផឹក ដោយប្រើប្រាស់តែរុក្ខជាតិដែលដាំដុះបាន នៅជុំវិញផ្ទះប៉ុណ្ណោះ ធ្វើឱ្យមាន់មានសុខភាពល្អ ចៀសផុតពីជំងឺ និងទទួលបានទិន្នផលខ្ពស់។ លោក អ៊ាម ផាន កសិករចិញ្ចឹមមាន់ស្រែ រស់នៅឃុំដានរុន ស្រុកសូទ្រនិគម នៃខេត្តសៀមរាប បានប្រាប់អ្នក យកព័ត៌មាន វិទ្យុជាតិកម្ពុជា នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១នេះថា លោកចិញ្ចឹមមាន់ស្រែប្រមាណ១០០ក្បាលក្នុងនោះ មាន់មេជាង ២០ក្បាល និងមាន់យកសាច់ខ្លះ ដោយក្នុងមួយខែលោកអាចលក់មាន់សាច់ បានចន្លោះពី១០ទៅ២០គីឡូក្រាម ។

ប្រទេសថៃបាននាំចេញសាច់មាន់ជាង ១០០ ០០០តោនដែលមានតម្លៃជាង ១០០ពាន់លានបាត (២៧០០លានដុល្លារ) កាលពីឆ្នាំមុន ជាហេតុនាំឲ្យប្រទេសមួយនេះក្លាយជាប្រទេសនាំចេញសាច់មាន់ធំលំដាប់ទីបីនៅលើពិភពលោកបន្ទាប់ពីប្រទេសប្រេស៊ីល និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយពីសារព័ត៌មាន The Nationប្រធានសមាគមផ្សព្វផ្សាយសត្វបក្សីនៃប្រទេសថៃលោកស្រី Chaweewan Kampa បាននិយាយថា ចំណាត់ថ្នាក់នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣ របស់ប្រទេសថៃ គឺមានភាពប្រសើរឡើងពីចំណាត់ថ្នាក់លេខ៤ ក្នុងឆ្នាំ២០២២ ។ លើសពីនោះ លោកស្រីបានកោតសរសើរចំពោះវិធានការជំរុញការនាំចេញរបស់រដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាការសម្រេចចិត្តដ៏ឆាប់រហ័សក្នុងការនាំចូលសណ្តែកសៀង ក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងរបស់អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក (WTO) មួយឆ្នាំទៀត ដែលបានជួយសម្រួលដល់បញ្ហាទាក់ទិនទៅនឹងការកើនឡើងតម្លៃ ព្រមទាំងបញ្ហាកង្វះចំណីសត្វ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកស្រី Chaweewan បានចង្អុលបង្ហាញថា ប្រទេសថៃកំពុងជួបការលំបាកក្នុងការបំពេញតម្រូវការក្នុងស្រុក ដោយសារតែតម្លៃផលិតកម្មមានខ្ពស់ជាងបើធៀបនឹងគូប្រជែង ពោលទាំងប្រទេសប្រេស៊ីល និងសហរដ្ឋអាមេរិក គឺជាមូលដ្ឋានផលិតកម្មសណ្តែកសៀង និងពោតដ៏ធំបំផុតរបស់ពិភពលោក សម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងការផលិតចំណីសត្វ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ចំពោះកិច្ចព្រមព្រៀងក្រោមបទប្បញ្ញត្តិរបស់ WTO នោះអនុញ្ញាតឱ្យថៃនាំចូលសណ្តែកសៀងក្នុងអត្រាពន្ធ២% ជំនួសឱ្យអត្រាធម្មតា១១៩% ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ វាក៏អនុញ្ញាតឱ្យនាំចូលពោតសម្រាប់ចំណីសត្វក្នុងអត្រាពន្ធ២០% ជំនួសឱ្យអត្រាធម្មតា៧០% សម្រាប់ចំនួនរហូតដល់ទៅ ៥៤ ៧០០តោន៕

ភ្នំពេញ ៖ សមាគម​អ្នក​ចិញ្ចឹមសត្វ​កម្ពុជា បាន​លើកឡើង​ពី​ភាព​វិជ្ជមាន​នៃ​ចំណាត់ការ​របស់​ក្រសួងកសិកម្ម ក្នុងការ​កាត់បន្ថយ​ចំនួនការនាំចូល​មាន់​រស់​ពី​ក្រៅស្រុកមកផ្គត់ផ្គង់តម្រូវការទីផ្សារ​កម្ពុជាបានកាន់តែច្រើន។ លោក ស្រ៊ុន ពៅ ប្រធាន​សមាគម​អ្នក​ចិញ្ចឹមសត្វ​កម្ពុជា បាន​ប្រាប់​ AMS ​ថា លោក​សូម​គាំទ្រ និង​កោតសរសើរ​ចំពោះ​ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និង​នេសាទដែលបានលើកទឹកចិត្ត​ដល់​ផលិតកម្ម​ចិញ្ចឹម​មាន់​ក្នុងស្រុក​ ខណៈដែលវិធានការកាត់បន្ថយការនាំចូលមាន់រស់ពីក្រៅស្រុកចូលមកកាន់ទីផ្សារកម្ពុជាត្រូវបានអនុវត្តយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព។ លោក ស្រ៊ុន ពៅ ​បាន​មានប្រសាសន៍ថា ៖«ការកាត់បន្ថយ​ការនាំចូលមាន់​​រស់​​ពី​បរទេសជាការ​ត្រឹមត្រូវ​ ហើយក៏ជារឿងសំខាន់ផងដែរ ព្រោះ​កសិករកម្ពុជាដែលធ្លាប់ប្រកបមុខរបរចិញ្ចឹមត្រី និងសត្វផ្សេងៗ បាន​ងាក​មក​ចិញ្ចឹម​មាន់​វិញ​។ ចំណុច​មួយទៀត​ គឺ​ការចិញ្ចឹម​មាន់​របស់​ក​សិ​ករ​បាន​ដំណើរ​ការល្អ មានទីផ្សារ និងរក្សាតម្លៃបានថេរ» លោក​បានបន្តថា ៖«នេះ​ក៏​ជា​សំណូមពរ​របស់​សមាគម​មួយ​ដែរ​សម្រាប់​​ការរក្សាតម្លៃ​មាន់​នៅលើទីផ្សារនាពេលបច្ចុប្បន្ន ​បើ​យើង​ឱ្យ​តម្លៃ​​​ថ្លៃ​ពេក វា​ក៏​ប៉ះពាល់​ដល់​អ្នក​ហូប ឬអ្នកទិញ​ ប៉ុន្តែបើតម្លៃថោកពេកក៏ប៉ះពាល់អ្នកចិញ្ចឹម។ ដូច្នេះបើអាចរក្សាតម្លៃទីផ្សារបានដូចពេលបច្ចុប្បន្ននេះ នោះវានឹងល្អទាំងអស់គ្នា ទទួលបានផលចំណេញទាំងអ្នកចិញ្ចឹម អ្នកលក់ អ្នកទទួលទាន ក៏ដូចជាផ្តល់ចំណូលដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិដែរ»

កសិករវ័យក្មេងម្នាក់ រស់នៅក្នុងស្រុករំដួល ខេត្តស្វាយរៀង ទទួលបានជោគជ័យលើការចិញ្ចឹមមាន់ ដែលអាច​រកប្រាក់ចំណូលជាប្រចាំបាន ១ពាន់ដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយខែៗ ហើយអាចឈរ​ជើងផ្គត់ផ្គង់ស៊ុត​នៅលើទីផ្សារ​បានទៅកាន់គ្រប់ ២៥ រាជធានី ខេត្ត។ នេះបើតាមការថ្លែងប្រាប់ពីម្ចាស់កសិដ្ឋានដោយផ្ទាល់ ជាមួយឧកញ៉ា ញូស៍ នៅថ្ងៃនេះ។លោក ភី ទី ម្ចាស់​កសិដ្ឋានចិញ្ចឹមមាន់យកពងលក់ បានលើកឡើងថា កសិដ្ឋានរបស់លោកឈរជើងបានរយៈពេល ២ឆ្នាំហើយ ដោយគិតចាប់ពីឆ្នាំ​២០២០ អំឡុងពេលប្រទេសកម្ពុជាកំពុងជួបស្ថានភាពវិបត្តិកូវីដ-១៩ ដែលបណ្ដាលឱ្យលោក​បែកគំនិតច្នៃប្រឌិត​បើកកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមមាន់នេះឡើង ដោយចំណាយទុនត្រឹម ១ពាន់ដុល្លារ ហើយប្រើរយៈពេលតែ ៣ខែប៉ុណ្ណោះ អាចស្រង់ដើមមកវិញបាន។

មាន់ដុងតាវ (Dong Tao) របស់វៀតណាម មិនមែនជាប្រភេទមាន់សម្លសម្រាប់ចិញ្ចឹមយកសាច់បរិភោគដូចមាន់ទូទៅទេ។ ប៉ុន្តែវាជាមាន់ពិសេសដែលមានក្រញំាដូចឥន្ទ្រីដែលគេស្គាល់ថាជាពូជមាន់ «ជើងនាគ»។ ជាច្រើនជំនាន់មកហើយ មាន់នេះជាគ្រឿងផ្សំសម្រាប់ធ្វើជាអាហារប្រណីតនៅប្រទេសវៀតណាម។ គេជឿជាក់ថាការបរិភោគមាននេះនឹងនាំមកនូវសំណាង។ជានិច្ចកាល វៀតណាមមានជំនឿថាមាន់នេះនាំមកនូវការចម្រុងចម្រើន និងរកទទួលទានមានបាន លុយហូរចូលដូចទឹក។ វៀតណាមច្រើនប្រើប្រាស់មាន់នេះជាកាដូ ឬអំណោយនៅថ្ងៃពិសេសដូចជាថ្ងៃបុណ្យចូលឆ្នាំវៀតណាម ឬបុណ្យទែត (Tet) ។ មាន់ប្រភេទនេះនៅពេលអស់ធំវាអាចមានទម្ងន់ដល់៦គីឡូក្រាមក្នុងមួយក្បាល។ ភូមិដុងតាវ (Dong Tao) ស្ថិតនៅចម្ងាយ៣០គីឡូម៉ែត្រពីទីក្រុងហាណូយ។ ទីនេះជាកន្លែងចិញ្ចឹមមាន់ល្អៗ។

រោគសញ្ញា 1.CHPICE នៃការដកដង្ហើមសាច់មាន់យឺត ការហើមពោះត្របកភ្នែកសាច់មាន់ឈឺពពុះទឹកកកវត្ថុរាវច្រមុះដែលជាពន្លឺនៃដង្ហើមដែលមានជំងឺមហារីកសាច់អាំងដែលមានជាតិខ្លាញ់យ៉ាងខ្លាំង - "ភ្នែកមាស"; បន្ទាប់ពីការបែកបាក់ជញ្ជាំងនៃប៉េងប៉ោងមានពពកមានឈីសលឿងហើយមានស្នោច្រើននៅចន្លោះបំពង់ពោះវៀននៅបែហោងពោះ។ 2. រោគសញ្ញានៃការបញ្ជូនមាន់ ជំងឺមាន់-sick កសាច់មាន់, មាត់, panting, ផ្នែកមួយនៃសាច់មាន់ឈឺបន្ទាបលាមករលាយពណ៌ស; មានឈីសដែលមានភាពវឹកវរឬពណ៌លឿងនិងពណ៌សនៅខាងក្រោមនិងទងសួតរបស់មាន់ដែលងាប់ហើយក្រលៀនខ្លះហើមដោយបង្ហាញក្រលៀនដែលគេបក់បោក។ មាន់ពេញវ័យដើរដូចជាសត្វភេនឃ្វីនហើយមានបំពង់ស្បូវខ្លីឬបកសេរ៉ូម។រោគសញ្ញាប្រដាប់ប្រដាមហារីកសាច់មាន់មានពណ៌ប្រផេះវ័យក្មេងនិងមាន់ពេញវ័យសីតុណ្ហភាពសាច់មាន់ឈឺមានច្រមុះហៀរសំបោរទឹកភ្នែកនិងហើមពុកមាត់។ មានភាពវឹកវរនៅពាក់កណ្តាលច្រមុះនិងករណីពណ៌លឿងដែលប្រមូលបាននៅក្នុងប្រហោងឆ្អឹងសាយភាយរងនិង sonjunctival នៃភ្នែក។ ពងមាន់ពងមាន់នៃការដាក់មេមាន់មានរសជាតិទន់និងខូច។

ភ្នំពេញ​៖ ដើម្បី​ចិញ្ចឹម​មាន់​ឲ្យ​បាន​ផល​ច្រើន កសិករ​គួរ​យល់ដឹង​ពី​របៀបការ​ចិញ្ចឹម​ឲ្យ​បាន​ត្រឹមត្រូវ​។ ការចិញ្ចឹម​មាន់​ឲ្យ​បាន​ផល​ច្រើន មាន​បច្ចេកទេស​សំខាន់​ចំនួន ៥ គឺ​ការសង់​ទ្រុង​, ការជ្រើសរើស និង​បង្កាត់​ពូជ​, ការ​ផ្សំ​ចំណី​, ការផ្ដល់​ទឹក និង​ការថែទាំ​។​ ដើម្បី​ចិញ្ចឹម​មាន់​ឲ្យ​បាន​ផល​ល្អ កសិករ​គួរ​សង់​ទ្រុង​ដោយ​បែងចែក​ដូចជា ទ្រុង​សម្រាប់​មាន់​ដេក , សម្រាប់​មាន់​ពង និង​ទ្រុង​សម្រាប់​កូន​មាន់​។ ទ្រុង​សម្រាប់​មាន់​ដេក ត្រូវមាន​បណ្ដោយ ៥​ម៉ែត្រ និង​ទទឹង​៣​ម៉ែត្រ ហើយ​សម្រាប់​មាន់​ពង ត្រូវមាន​បណ្ដោយ​៥​ម៉ែត្រ និង​ទទឹង​២,៥​ម៉ែត្រ​។ ចំណែកឯ​ទ្រុង​កូន​មាន់ ត្រូវមាន​បណ្ដោយ​២​ម៉ែត្រ និង​ទទឹង​១​ម៉ែត្រ​។​

Thanh Hoa ជាមួយនឹងសញ្ញាបត្រសកលវិទ្យាល័យ ធ្វើដំណើរពីជើងទៅត្បូង ដើម្បីទិញសត្វព្រៃត្រចៀកស ដើម្បីបង្កាត់ពូជ បន្ទាប់ពីបរាជ័យជាច្រើនលើកមក លោក Chinh ឥឡូវនេះជាម្ចាស់កសិដ្ឋានដែលមានតម្លៃរាប់ពាន់លានដុល្លារ។ កសិដ្ឋានចិញ្ចឹមមាន់របស់លោក Le Do Chinh អាយុ 33 ឆ្នាំ មានទីតាំងនៅជ្រៅក្នុងផ្លូវតូចចង្អៀតមួយក្នុងសង្កាត់ Dong Cuong ទីក្រុង Thanh Hoa ។ ពី​ចម្ងាយ ខ្ញុំ​អាច​ឮ​សំឡេង​មាន់​រងាវ និង​លលក​លលក។ លោក Chinh បាននិយាយថា "សត្វព្រៃមានភាពរសើបចំពោះសំលេងរំខាន ដូច្នេះពួកវាត្រូវចិញ្ចឹមនៅតំបន់ស្ងាត់ៗដែលមានមនុស្សតិចតួចឆ្លងកាត់ ដើម្បីកំណត់ការរំខានដល់សត្វចិញ្ចឹម"។

​មាន់ព្រៃ​គឺជា គឺជា​ឈ្មោះ​បក្សី​មួយ​ប្រភេទ ដែលមាន​រូបរាង​ដូច​មាន់ស្រុក ប៉ុន្តែ​មានកំណើត​នៅក្នុង​ព្រៃ​។ ចំពោះ​បក្សី​ឈ្លោ​ល គឺមាន​ជើង​ពណ៌​ប្រផេះ រោម​ស​លើ​គល់​កន្ទុយ ក និង​ចុង​ខ្នង​មាន​រោម​ពណ៌​ទង់ដែង​លាយ​ពណ៌​មាស​ភ្លឺ ផ្នែក​លើ​ខ្នង​ពណ៌​ក្រហមជាំ កន្ទុយ​ពណ៌​បែ​តង​រលោង ផ្នែក​ពោះ​ពណ៌​ខ្មៅ​។ ចំណែក​បក្សី​ញី​វិញ មាន​ពណ៌​ត្នោត​ទុំ កន្ទុយ​មាន​រាង​ដូច​ផ្លិត​និង​ពណ៌​មាស​។ ជាទូទៅ​បក្សី​ប្រភេទ​នេះ តែង​រស់​នៅតាម​ជាយព្រៃ ព្រៃ​ពាក់កណ្ដាល​ស្រោង វាលស្មៅ គុម្ពោត​ព្រៃ ហើយក៏​ជា​ប្រភេទ​បក្សី​ដែល​បង្ហាញ់ខ្លួន​គ្រប់​រដូវ​ពេញ​មួយឆ្នាំ​។ ចំពោះ​រដូវ​បន្ត​ពូជ​វិញ គឺ​មិនមាន​រដូវ​កំណត់​ដូច​មាន់ស្រុក​ដែរ​៕

(ភ្នំពេញ)៖ ការចិញ្ចឹមមាន់ជាលក្ខណៈគ្រួសារមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់ផ្តល់ប្រាក់ចំណូល និងអាហារូបត្ថម្ភដល់គ្រួសារជនបទក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ កសិដ្ឋានទាំងនេះប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាដោយសារពូជមាន់ក្នុងស្រុកផ្តល់ទិន្នផលទាប និងគ្រប់គ្រងពូជពុំទាន់មានប្រសិទ្ធភាព។ ពូជមាន់ក្នុងស្រុកមាន ៨៤% នៃមាន់នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ រួមទាំងប្រទេស កម្ពុជាផងដែរ ប៉ុន្តែពួកវាត្រូវបានចិញ្ចឹមក្នុងចំនួនតិចតួចប៉ុណ្ណោះពី ២០-៥០ក្បាល ក្នុង១វដ្តផលិតកម្ម។ មេមាន់ទាំងនេះ ផ្តល់ពងបានត្រឹមតែ ៦០គ្រាប់ក្នុងមួយឆ្នាំ ហើយចិញ្ចឹមដើម្បីដល់ទម្ងន់ទីផ្សារត្រូវចំណាយពេល៦ខែ។ ផ្ទុយទៅវិញ ពូជពាណិជ្ជកម្មមានអាយុពេញវ័យក្នុងរយៈពេល ៦សប្តាហ៍ ហើយពងបានប្រហែល ២៥០-២៧០គ្រាប់ក្នុងមួយឆ្នាំ។ បញ្ហាប្រឈមដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់កសិករចិញ្ចឹមមាន់ពូជក្នុងស្រុកគឺអត្រាស្លាប់ខ្ពស់ ជាពិសេសកូនមាន់នៅក្នុងដំណាក់កាលដំបូងនៃផលិតកម្ម។ ផលិតភាពទាបនេះ ជះឥទ្ធិពលលើជីវភាពកសិករចិញ្ចឹមមាន់ជាលក្ខណៈគ្រួសារ និងកំណត់លទ្ធភាពទទួលបានអាហារប្រូតេអ៊ីនរបស់គាត់។